พุทธวจนะในธรรมบท(หมวดเบ็ดเตล็ด 4)

พุทธวจนะในธรรมบท(หมวดเบ็ดเตล็ด 4)

คอลัมน์ ชื่อใครว่าไม่สำคัญ

โดย เสฐียรพงษ์ วรรณปก



เยสญฺจ สุสมารทฺธา

นิจฺจํ กายคตา สติ

อกิจฺจํ เต น เสวนฺติ

กิจฺเจ สาตจฺจการิโน

สตานํ สมฺปชานานํ

อฏฺฐํ คจฺฉนฺติ อาสวา ฯ๒๙๓ฯ

ส่วนชนเหล่าใด เจริญสติในกายเป็นนิตย์

ไม่ทำสิ่งที่ไม่ควรทำ ทำเฉพาะสิ่งที่ควรทำเสมอ

สำหรับชนผู้มีสติ สัมปชัญญะพร้อมมูลเหล่านั้น

อาสวะมีแต่จะหมดไป

Those who develop well mindfulness of the body,

Who never do What ought not to be done,

And ever do what ought to be done-

Of those mindful and reflective ones

Defilements come to extinction.

1. กวีสอนธรรม

มีพุทธวจนะบทหนึ่งว่า บทกวีพันโศลก ถ้าฟังแล้วไม่เกิดความสงบ ไม่ก่อให้เกิดปัญญา ก็สู้บทกวีเพียงบทเดียวที่ฟังแล้วเกิดความสงบและปัญญาไม่ได้

หลวงพ่อพุทธทาส ผู้เพิ่งจะถึงแก่มรณภาพไปไม่นาน เป็นพระนักคิดนักเขียนที่เด่นมากในยุคสมัยปัจจุบัน ท่านมิได้เป็นกวี บทกวีที่ท่านแต่งขึ้นส่วนมากจะไม่ค่อยไพเราะเชิงกวี แต่มี "สาร" ลึกซึ้ง ควรนำมาเป็นแนวทางดำเนินชีวิตเป็นอย่างยิ่ง

คำประพันธ์บทพระธรรม ไม่จำเพาะว่าจะต้องไพเราะ เพราะอักษร

หรือสัมผัสช้อยชดแห่งบทกลอน

ที่อรชร เชิงกวี ตามนิยม

ขอแต่เพียง ให้อรรถ แห่งธรรมะ ได้แจ่มจะ ถนัดเห็น เป็นปฐม

แล้วได้รส แห่งพระธรรม ด่ำอารมณ์ ที่อาจบ่ม เบิกใจ ให้เจริญ

ให้นิสัย เปลี่ยนใหม่ จากก่อนเก่า ไม่ซึมเศร้า สุขสง่า น่าสรรเสริญ

เป็นจิตกล้า สามารถ ไม่ขาดเกิน ขอชวนเชิญ ชมธรรมรส งดกวี

ถ้าจะแต่งกลอนสอนธรรมให้ได้รสแห่งพระธรรมแล้ว ไม่จำต้องคำนึงว่ามันจะไพเราะเชิงกวีหรือไม่ "งดกวี" เสียก็ได้ หลวงพ่อท่านว่าอย่างนั้น

2. อำเภอเขาไม่ให้

หนูจะเปลี่ยนชื่อลูกสาวจากเดิมเป็น ภัควลัญช์ ที่แปลว่าลักษณะผู้มีโชคดี แต่อำเภอเขาไม่ให้ตั้ง เขาว่า หมอดู หรือพระตั้งเขาไม่ยอม เพราะไม่ถูกต้อง นอกจากราชบัณฑิตยสถานเขาจะรับรองมา หนูว่า เราสามารถตั้งชื่ออะไรก็ได้มิใช่หรือ ทำไมต้องจำกัดด้วย ขอปรึกษาอาจารย์ว่าจะทำอย่างไร

สุภารี

อำเภอเขาก็กลัวว่าชื่อจะไม่ถูกต้อง เขาต้องระวังไว้ ชื่อนั้นจะตั้งตามใจชอบไม่ได้ เขามีกฎเกณฑ์อยู่ เช่น ชื่อต้องเป็นไทย ต้องมีความหมาย ต้องไม่นำเอาชื่อเจ้านายชั้นสูงมาตั้ง เมื่อเขาไม่แน่ใจว่าชื่อที่เสนอมานั้นจะถูกต้องหรือไม่ เขาก็ต้องหาคำยืนยัน

ถ้าหนูจะเอาชื่อนี้จริง ผมจะยืนยันให้ได้ บังเอิญว่าผมอยู่ที่ราชบัณฑิตยสถานด้วย เดี๋ยวเอาคำรับรอง มีตราราชบัณฑิตยสถานกำกับไปด้วย เมื่อเขาเห็นหลักฐานเช่นนี้ เขาก็ยอมเองแหละ อย่าไปเถียงเขา เราทำของเราให้ถูกต้องเป็นใช้ได้

3. วรุตม์ แปลอย่างไร ชื่อแปลกดี

ผมชื่อ วรุตม์ ไม่ทราบว่าแปลอย่างไร เขียนอย่างนี้หรือว่า วรุตน์ ครับ ชื่อแปลกดี ผมอยากทราบว่า เอาไปตั้งชื่อคนเกิดวันพุธได้หรือเปล่า ผมเกิดวันพุธเวลาเที่ยง จะใช้ชื่อนี้ ถ้าไม่มีอะไรห้าม ผมก็อยากได้ชื่อนี้ ขอคำแนะนำด้วยครับ

วิโรจน์

วรุตม์ ผมผสมขึ้นจากคำ วร-อุตม จึงเขียน วรุตม์ แปลว่าผู้ประเสริฐและสูงสุด หรือประเสริฐสุด ชื่อนี้เก๋ดี เหมาะสำหรับชายชาติทหารและชายชาติไม่เป็นทหารก็ได้

วันพุธ ไม่มีอะไรห้ามสำหรับชื่อนี้ เอาไปเลยถ้าชอบ ก็เราชอบซะอย่าง ทุกอย่างก็หมดปัญหา

4. ลูกเกิดแล้ว คลอดก่อนกำหนด

อาจารย์คะ ลูกเกิดแล้วเป็นชายตามคาด คลอดก่อนกำหนด ต้องอยู่ในห้องอบ ขอความกรุณาตั้งชื่อไทยให้ด้วย ให้น้องสาวประสานงานที่เมืองไทย เพื่อให้รายละเอียดนะคะ

นุช

ยินดีด้วยที่ได้ชีวิตใหม่ น้องสาวติดต่อมาแล้ว พร้อมวันเดือนปีเกิด วันเกิดต้องนับตามเวลาที่โน่นน่ะ โหรเขาถือ local time (พูดไปงั้นเอง ตัวเองไม่ใช่โหรดอก)

ผมให้ชื่อ รวิบูรณ์ (พระอาทิตย์เต็มเปี่ยม ให้แสงสว่างเต็มที่ อะไรประเภทนั้น) ขอให้ทุกคนมีสุขภาพดี อย่างอื่นเอาทีหลัง เอาสุภาพไว้ก่อน

5. ควรจะชื่ออะไรดี

มีลูกชายเกิดวันอาทิตย์ เราคิดกันว่าจะให้ชื่อ นที แต่สามีว่า เขียน นัทธี เก๋กว่า แต่ไม่รู้ว่าแปลอย่างไร นที แปลว่าแม่น้ำนั้นพอรู้ (ใช่หรือเปล่าคะ) แต่ นัทธี ไม่ทราบว่าแปลอย่างไร ใช้เป็นชื่อลูกชายเกิดวันนี้ได้หรือเปล่า

นนท์-มนทิรา

ว่าตามตำรา วันอาทิตย์ ใช้ได้ทั้งสองชื่ออยู่แล้ว คุณทั้งสองจะเอาชื่อไหนก็ จับไม้สั้นไม้ยาวกันเอง ตกลงกันไม่ได้ก็ตั้งเงื่อนไขกัน "เรื่องเล็กฉันตัดสิน เรื่องใหญ่พี่ตัดสิน" ทีนี้เรื่องลูกเป็นเรื่องใหญ่หรือเรื่องเล็ก ถ้าเมียบอกว่า "เรื่องเล็ก งั้นฉันตัดสินเอง ฮิฮิ) รับรองถ้าตั้งเงื่อนอย่างนี้ ตลอดชีวิตคุณสามีไม่ได้ตัดสินอะไรสักอย่าง เพราะจะเป็นเรื่องเล็กหมด (ฮา)

นที แปลว่าแม่น้ำ ถูกต้องแล้ว นัทธี แปลว่าขันชะเนาะ ขันให้แน่น หรือแน่นแฟ้น ในความหมายธรรมดาก็คือ ความรักความผูกพันแน่นแฟ้น ใช้เป็นชื่อสำหรับวันนี้ได้ดีครับ